Jongeren uit het beroepsonderwijs – tegenwoordig ‘arbeidsmarktfinaliteit’ – gaan na hun middelbare opleiding meteen werken. Dat is althans het cliché, want in een alsmaar evoluerende wereld dienen zich heel wat alternatieve trajecten aan. Hoog tijd voor een breder perspectief op de carrière van jongeren die uit het beroepsonderwijs stromen, vindt Elke Martens, relatiebeheerder secundair onderwijs aan Hogeschool PXL.
Breder perspectief op arbeidsmarktfinaliteit
In ons streven naar een effectieve onderwijsaanpak moeten we erkennen dat de traditionele wegen naar de arbeidsmarkt niet langer de enige opties zijn voor jongeren die afstuderen vanuit een studierichting met arbeidsmarktfinaliteit (het vroegere bso of beroepssecundair onderwijs).
Het is een misvatting om te veronderstellen dat alle afgestudeerden direct aan het werk zullen gaan. In een wereld die voortdurend evolueert, moeten we ruimte bieden voor flexibiliteit en diversiteit in de loopbaantrajecten van onze jongeren.
Daarom is het tijd om het perspectief op arbeidsmarktfinaliteit te verbreden en alternatieve routes naar professioneel succes te omarmen. En de keuzes zijn legio. Denk maar aan:
- de graduaatsopleidingen;
- de opleidingen duaal leren;
- het voortgezet secundair onderwijs: de 7e leerjaren gericht op de arbeidsmarkt of de 7e leerjaren gericht op het hoger onderwijs;
- de uniformberoepen met hun eigen opleidingen: politie, defensie, zeevaart, steward, brandweer, enz.;
- de Syntra-opleidingen;
- de VDAB-opleidingen;
- het volwassenenonderwijs;
- het kerkelijk hoger onderwijs.
En misschien vergeet ik er nog wel enkele…
Alleen de eerste twee worden mooi vermeld in het VDAB-schoolverlatersrapport. Ik citeer: ‘Ook de schoolverlaters uit een duale opleiding of een graduaatsopleiding (hoger beroepsonderwijs – HBO5), waarover we sinds twee jaar kunnen rapporteren, doen het goed. Beide opleidingsvormen bereiden voor op een beroep en zijn sterk gericht op werkplekleren. Hierdoor beantwoorden zij zeer goed aan de vraag van de arbeidsmarkt en halen zij gemiddeld een laag aandeel werkzoekende schoolverlaters (respectievelijk 4,2% en 3,0%).’
Onderstaande infographic illustreert het ook mooi: hoe hoger geschoold, hoe minder werkzoekend. En een specialisatiejaar is een must.
Voortstuderen of specialiseren
Daarom mijn pleidooi om het perspectief op de arbeidsmarktfinaliteit zo breed mogelijk te houden en het niet enkel te hebben over die leerlingen die foute richtingen kiezen en dan geen werk zouden vinden. Want zodra ze hun diploma OK3 (onderwijskwalificatie 3) behalen, kunnen ze zich nog steeds heroriënteren. Wie koos er vanaf de eerste keer juist?
Als we het over de loopbaan van een leerling uit arbeidsmarktfinaliteit hebben, dan moet er ruimte zijn voor verschillende wegen. De meest gangbare is inderdaad gaan werken, maar belicht dan ook de opties om verder te studeren of te specialiseren.
Zo zijn de graduaatsopleidingen van Hogeschool PXL net gericht op praktische vaardigheden en bereiden ze studenten voor op specifieke functies binnen diverse industrieën. Ze bieden niet alleen een verdieping van kennis en expertise, maar ook de mogelijkheid tot stages en praktijkervaring, waardoor afgestudeerden beter voorbereid zijn om succesvol te zijn in hun gekozen vakgebied.
Daarnaast bieden bijkomende specialisaties bij SyntraPXL een uitstekende kans voor jongeren om zich verder te ontwikkelen en zich te specialiseren in een bepaald domein. Of het nu gaat om digitale marketing, IT-beheer, of een andere gespecialiseerde vaardigheid, deze programma’s bieden een waardevolle aanvulling op het reguliere onderwijs en stellen afgestudeerden in staat om zich te onderscheiden op de arbeidsmarkt.
Alternatieve routes
Het is belangrijk om te erkennen dat het traditionele traject van school naar werk niet voor iedereen de beste optie is.
Sommige jongeren hebben behoefte aan meer tijd om hun interesses en vaardigheden te ontdekken, terwijl anderen misschien willen blijven leren en groeien voordat ze de arbeidsmarkt betreden.
Door alternatieve routes zoals graduaatsopleidingen en bijkomende specialisaties te omarmen, kunnen we jongeren meer keuzemogelijkheden bieden en hen beter voorbereiden op een succesvolle en bevredigende loopbaan.
En andersom ook. Een leerling die een diploma uit de doorstroomfinaliteit of dubbele finaliteit haalt (vroegere aso en tso), die kan even diverse wegen bewandelen. De meest logische stap voor hen is een professionele of academische bachelor. Maar evengoed zijn ze welkom in de graduaatsopleidingen of in voltijdse dagopleidingen.
Wat wel nieuw is in de modernisering van het secundair onderwijs: leerlingen die in juni 2025 afstuderen binnen de arbeidsmarktfinaliteit, kunnen niet meer rechtstreeks starten aan een professionele bacheloropleiding. Ze hebben dan nog steeds meerdere opties om de weg naar bacheloropleidingen open te houden, bijvoorbeeld door te starten in een graduaatsopleiding, een 7e leerjaar gericht op het hoger onderwijs, een opleiding tweedekansonderwijs enz.
Door alle mogelijkheden voldoende te benadrukken en te etaleren zal elke leerling uiteindelijk op de juiste plek terecht komen. Laat dat nu net zijn waar we met Hogeschool PXL voor staan…
Contact: elke.martens@pxl.be
