"Bouwen in Vlaanderen kan nog veel efficiënter". Praktijkonderzoek PXL & Howest helpt bouwbedrijven bouwtijd en kosten uit te sparen

‘Lean’ bouwen ondersteund met digitale BIM-modellen: de toekomst

Bouwbedrijven helpen om efficiënter, nauwkeuriger en kostenbesparender te werken: dat was het doel van hetB4LEAN-onderzoek uitgevoerd door Hogeschool PXL en Howest. De resultaten– waaraan 22 bouwbedrijven intensief meewerkten – werden gisteren voorgesteld op de Bouwcampus in Diepenbeek.

Zes maanden werk duurt anderhalf jaar

“Bouwen in Vlaanderen kan nog veel efficiënter”, aldus Adrien Buteneers, onderzoekshoofd PXL Bouw en Energie. “Gemiddeld heb je om een huis te bouwen 1700 werkuren nodig, wat overeenkomt met hooguit zes maanden werk. Toch duurt het gemiddeld anderhalf jaar vooraleer een gebouw opgeleverd wordt. Dat kan dus veel sneller en efficiënter. Bijvoorbeeld door het werk van de verschillende onderaannemers beter op elkaar af te stemmen, doorlooptijden te verkorten, levertijden strikter na te leven, werknemers extra te stimuleren, ordelijker te werken enzovoort.”

Lean management ondersteund door BIM

Lean management, heet dat met een dure Engelse term, een filosofie die oorspronkelijk vooral in de auto-industrie ingang vond, maar de laatste jaren ook meer en meer in de bouwsector. “Maar voorlopig toch vooral in Nederland”, zegt Buteneers. “In Vlaanderen begrijpen de bouwbedrijven ook wel dat ze efficiënter moeten werken als ze concurrentieel willen blijven, maar ze weten niet goed hoe ze eraan moeten beginnen. Dat was het uitgangspunt voor ons praktijkgerichte B4LEAN-onderzoeksproject, in samenwerking met Howest en gesubsidieerd door het Agentschap Innoveren en Ondernemen. We hebben na een uitgebreide literatuurstudie zelf samen met een groep van 22 geïnteresseerde bedrijven in Vlaanderen negen casestudies uitgevoerd en daarin verschillende technieken uitgetest: lean planning, 5S, value stream mapping en verbeterborden, om er maar enkele te noemen.”

“Verder hebben we ook gekeken hoe digitale bouwinformatiemodellen in 3D – ook wel BIM genoemd – ingezet kunnen worden om deze principes te ondersteunen en te versterken”, zegt Ruben Van de Walle, docent BIM en onderzoeker aan Howest Toegepaste Architectuur. “Ook hier maakt Vlaanderen momenteel een sterke broodnodige inhaalbeweging. Alle bouwpartners beseffen dat de techniek van het ‘virtuele bouwen’ alleen maar voordelen heeft voor alle bouwpartners en finaal een beter bouwproject met minder faalkosten oplevert. Voor drie lean-technieken werd er specifiek ondersteuning in digitale modellen gezocht: 4D als ondersteuning voor de lean planning, BIM-tools op de werf als toepassing van visual management en het lean omgaan met BIM-data, om elke digitale workflow te optimaliseren.”

Impact

De resultaten van het onderzoek mogen er zijn. Buteneers: “Door de theorie ook effectief uit te testen, hebben we – in de vorm van een handboek – een hele reeks concrete ‘uit het leven gegrepen’ aanbevelingen kunnen uitschrijven waarmee bouwbedrijven nu effectief aan de slag kunnen. En beter nog: ze doen dat nu al. Uit onze enquête blijkt dat 71% van de bedrijven gestart is met één of meerdere technieken te implementeren. Een jaar geleden was dat nog maar 40%. Dat we met dit onderzoek ook echt impact hebben op de bouw van de toekomst, een echte ‘technologietransfer’ realiseren, dat is voor mij en mijn onderzoekers Heidi Gilis, Roel Renette en Wesley Ceulemans een grote voldoening.”

Ook onderzoekspartner Howest is tevreden met de resultaten: “De zoekmachine voor BIM-tools is voor elk bedrijf dat start met BIM een handig hulpmiddel en er is grote interesse voor de manier waarop we in een OpenBIM-workflow een visuele ondersteuning kunnen bieden voor de plakplanning. Bovendien stellen we vast dat dit onderzoek voor heel wat betrokken bedrijven als een katalysator heeft gewerkt om ook de stap naar BIM te zetten”, concluderen Van de Walle en collega-onderzoeker Jeffrey Dewulf.

caption: Het B4LEAN-project, toegelicht door de betrokken onderzoekers.

Toekomstige werf- en projectleiders denken ‘lean’ en gebruiken ‘BIM’

Zowel het handboek als de ontwikkelde tools zullen ook ingezet worden in de opleiding Bouw van Hogeschool PXL en de opleiding Toegepaste Architectuur van Howest. Van de Walle: “Onze studenten hebben on site meerdere bedrijven bijgestaan tijdens het optimaliseren van hun BIM-workflow of het implementeren van 4D-modellen. Op die manier geven we de nieuwe kennis onmiddellijk ook door aan de volgende generatie.”

Eén ding staat dus al vast: de toekomstige PXL- en Howest-bouwprofessionals zullen een ‘lean’ visie uitdragen waarin efficiëntie, klantwaarde en continue verbetering centraal staan en waarin ook de kracht van digitalisering benut wordt.