Eindelijk gaat er aandacht naar het onderwijs voor de jongste kinderen. En dat is hoog tijd. Want hoelang kunnen we ons hoofd nog in het zand steken en doen alsof één kleuterleerkracht voor 25 kleuters kan leiden tot kwaliteitsvol onderwijs?
Het is duidelijk dat de historisch gegroeide constructies binnen ons onderwijs niet meer werken. Kleuterleerkrachten botsen vaak op hun eigen grenzen binnen een systeem dat niet adequaat gericht is op de noden van het jonge kind.
Uit onderzoek blijkt dat onderwijs en opvang voor jonge kinderen een positieve invloed hebben op hun ontwikkeling. Al hoort daar wel een belangrijke kanttekening bij: het geldt enkel als die voorzieningen van goede kwaliteit zijn. Het onderwijs voor het jonge kind vraagt om een andere bril, we moeten met een brede holistische blik durven kijken naar de ontwikkeling van jonge kinderen. In de laatste strategische verkenning van De Vlaamse Onderwijsraad werd de toekomst van het onderwijs voor jonge kinderen onder de loep genomen. De vraag dringt zich op of de structuren van ons huidige onderwijs volstaan.
Als we voluit willen gaan voor een krachtig pedagogisch klimaat vanuit een educare-benadering waarbij leren, spel én zorg samen worden aangeboden, moeten we ons de vraag stellen of ons kleuteronderwijs voldoende gericht is op de behoeften van het jonge kind. De aandacht moet gaan naar het initiatief van het kind zelf. En naar de leerkracht die tijd heeft om dit initiatief op te merken en hier uiteindelijk op in te spelen.
De gerenommeerde kinderarts en pedagoge Emmi Pikler wist jaren geleden al dat je een kind best niet pusht om iets te doen waar het misschien nog niet aan toe is. Jonge kinderen hebben geen nood aan voorbereiding op de kleuterschool, of verschoolsing van de opvang. Zij zijn meer gebaat met een aanpak waarbij leren, zorg, spel en focus op welbevinden in elkaar overvloeien en waar kindbegeleidsters en kleuterleerkrachten samenwerken vanuit een gedeelde visie.
Jonge kinderen hebben nood aan continuïteit, zowel in ruimte als in tijd en relaties. Ze hebben nood aan emotionele geborgenheid, kwaliteitsvolle interacties, vertrouwde personen, mogelijkheid tot slaap, vrij spelen, exploreren en ontdekken op hun eigen tempo. Eerder dan te spreken over schoolrijpe kinderen, moeten we dus durven kijken of onze scholen wel kindrijp zijn.
Er liggen heel wat uitdagingen voor de toekomst van ons kleuteronderwijs klaar om aangepakt te worden. Het debat openen, de noden onder ogen zien en experten raadplegen zijn belangrijke stappen in de goede richting. Het wordt tijd dat we voluit durven kiezen voor het belang van het jonge kind.
Contact: natalie.boelen@pxl.be
Dit opiniestuk verscheen eerder ook al in Het Belang van Limburg.
