Ze zijn brandend actueel, de bosbranden in Australië. Voor sommigen misschien nog een ver-van-mijn-bedshow, maar vergis u niet: ook in Vlaanderen wordt de kans op stevige bosbranden almaar groter. Dat zegt althans Stijn Monsieurs, PXL-student groenmanagement, in een opiniestuk, waarin hij pleit voor meer loofbomen, meer monitoring en meer bewustmaking.
Catastrofaal
Overal ter wereld worden bosbranden extremer door veranderende weerpatronen. Nu is Australië aan de beurt, waar al enkele weken extreme bosbranden woeden. Nooit eerder waren er zo veel verspreide broeihaarden en was de schade aan flora, fauna en woongebieden zo groot. Het aantal bosbranden neemt jaar na jaar toe; ze worden bovendien omvangrijker en duren langer. Er werd een nieuwe classificatie van brandgevaar ingehuldigd: de klasse ‘catastrofaal brandgevaar’.
De link met klimaatverandering is snel gelegd. Zo wordt Australië al een aantal jaren geplaagd door periodes van langdurige droogte en valt er steeds minder neerslag. Daarnaast heeft het land te maken met extreme temperaturen die nooit eerder zijn gemeten. Al is de klimaatverandering misschien niet de directe oorzaak van de branden, ze zorgt wel voor meer droogte en hogere temperaturen.
In deze omstandigheden kunnen bosbranden snel ontstaan. Zeker bij hevige wind, die ervoor zorgt dat het vuur wordt aangewakkerd en zich sneller kan verspreiden. En Australië staat daarin niet alleen. Ook in andere delen van de wereld ontstaan bosbranden door identiek dezelfde oorzaken. Zo neemt het aantal branden toe in Noord- en Zuid-Amerika en ook in Europa, bijvoorbeeld in Griekenland en Portugal. Dit wordt dus wereldwijd een ernstige problematiek.
Ook risico in Vlaanderen
Ook in Vlaanderen groeit het risico op bos- en heidebranden. Voorspellingen geven aan dat er bij ons langere periodes van droogte zullen zijn. Zo gaf het Agentschap voor Natuur en Bos in april 2019 een ‘code rood’ voor brandgevoeligheid aan enkele natuurgebieden. Er heerste dus al vroeg in het voorjaar een extreem hoog gevaar voor heide- en bosbranden, door de aanhoudende droogte en een sterke wind. In sommige gebieden bleef die code rood actief in de zomermaanden. Daarnaast werd vorig jaar een recordtemperatuur gemeten en was er een stijging van het aantal hittegolven. “Het Middellandse Zeeklimaat komt naar hier”, stelt klimaatspecialiste Rozemien De Troch van het KMI.
Van naald- naar loofbomen
Veel bossen in Vlaanderen zijn aangeplant met naaldbomen. In tegenstelling tot loofbomen hebben naaldbomen een laag vochtgehalte en bevatten ze etherische oliën en harsen. Dat maakt ze makkelijk ontvlambaar, en daardoor zorgen ze bij brand voor een snelle verspreiding van het vuur. Ook onder de kroonlaag van naaldbossen is het zeer droog. Een omvormingsbeheer van naaldbossen naar loofbossen kan een goede maatregel zijn om toekomstige bosbranden tegen te gaan. Daarnaast is de biodiversiteit in loofbossen veel groter, wat ook de inheemse flora en fauna ten goede komt.
Bewustmaken
Ook het monitoren van droogte, neerslag en wind wordt steeds belangrijker om de brandgevoeligheid tijdig op te sporen. Ook al lijkt het voor Vlamingen vaak nog een ver-van-mijn-bedshow, toch wordt de kans op bos- en heidebranden ook bij ons groter. Aangezien we in Vlaanderen een heel verspreide huisvesting hebben – aan, rond en in de natuur – is het belangrijk de burgers bewust te maken van het gevaar, zodat het aantal slachtoffers beperkt blijft. Eén zaak is zeker: de klimaatverandering betekent ook voor Vlamingen dat brandgevaar iets is om in de toekomst rekening mee te houden.
Stijn Monsieurs, PXL-student 3pba groenmanagement, schreef dit opiniestuk in het kader van zijn opleidingsonderdeel ‘Duurzame groene steden’ (gedoceerd door PXL-collega Kathleen De Clercq). Het verscheen ook in Het Belang van Limburg.
Contact: stijn.monsieurs@student.pxl.be / kathleen.declercq@pxl.be
