Praten met kinderen: een vak apart

door Frank Joosten
2,1K views
Praten met kinderen: geen sinecure in tijden waarin zorgvragen toenemen…

Als zorgverlener of leerlingbegeleider met kinderen praten: het is geen sinecure, zeker niet in tijden waarin zorgvragen bij kinderen een hoge vlucht nemen. Hoe zorg je ervoor dat een kwetsbaar kind zijn of haar verhaal kwijt kan? PXL eXperts sprak kort met Piet Vandebriel, auteur van het boek Praten met kinderen (Acco, 2017).

PXL eXperts: Twee volwassenen die met elkaar spreken – zoals wij nu, of in een socio-emotionele context zorgverlener en patiënt – lijkt me iets anders dan een dialoog tussen een volwassene en een kind. In welke zin is er inderdaad een verschil?

Piet Vandebriel: Het verschil is vooral dat een kind qua geestelijke ontwikkeling en denkniveau in een andere fase zit: het denkt veel concreter dan een volwassene. Als je aan een kind vraagt of het zich niet zo goed voelt, dan zal het die vraag anders interpreteren dan een volwassene. ‘Zich niet goed voelen’ betekent voor een kind iets heel concreets en fysieks als buikpijn hebben. Abstractere zaken als verdriet of depressie dien je zo eenvoudig mogelijk – op het niveau van het kind zelf – bespreekbaar te maken. Hetzelfde op sociaal vlak trouwens: voor een volwassene is het duidelijk wat de geplogenheden zijn tijdens een zorgverleningsgesprek. Hoe begroet je elkaar? Wie gaat waar zitten? Wat mag ik wel en niet zeggen? Voor een volwassene is dat allemaal evident, voor een kind niet. En dus moet je dat soort zaken goed uitleggen.

PXL eXperts: Hoe zorg je ervoor dat zo’n gesprek met een kind vlot verloopt? Wat zeg je het best wel, of niet? Zijn er do’s en don’ts?

Piet Vandebriel: Wel, ten eerste: val nooit met de deur in huis. Leg het kind vooraf duidelijk uit wat er gaat gebeuren, wat het doel van het gesprek is en wat je eigen rol als gespreksleider inhoudt. Zijn de zaken die het kind vertelt, geheim of niet? Worden mama en papa achteraf op de hoogte gebracht of niet? Dat soort zaken moeten meteen duidelijk zijn, anders klapt het kind mogelijk dicht.

Zich niet goed voelen? Voor een kind betekent dat hetzelfde als buikpijn hebben.

Ten tweede: je blijft tijdens het gesprek te allen tijde pedagoog. Wie met kinderen werkt, blijft toch ook altijd een beetje opvoeder en dus moet je geregeld pedagogisch bijsturen als dat nodig is. Een kind dat op z’n stoel zit te wiebelen en dreigt te vallen? Dan grijp je in; je bent tegelijkertijd gespreksleider en opvoeder.

En ten derde: kinderen zijn geen praters, maar doeners. Daar moet je ook rekening mee houden: als je spelletjes en doe-opdrachten in je gesprek kan integreren, dan behoudt het kind langer zijn spanningsboog en loopt het gesprek vaak ook makkelijker.

PXL eXperts: Slotvraagje. Kinderen worden meer en meer geconfronteerd met problemen van ‘deze tijd’: echtscheidingen, cyberpesten, ouders met stress en burn-out, noem maar op. Hoe gaan we daarmee om? Is praten met kinderen moeilijker geworden dan vroeger?

Piet Vandebriel: Op zich zijn de basisprincipes van een goed gesprek met een kind niet anders dan vroeger, maar in de inhoud van die gesprekken komt uiteraard de 21e eeuw terug en dan is het als zorgverlener heel belangrijk dat je mee bent met de leefwereld van het kind. Beseffen dat Tante Terry plaatsgemaakt heeft voor K3 bijvoorbeeld, of er niet voor terugdeinzen om nieuwe technologie te gebruiken. Ik heb ooit een zorgverleningsgesprek gevoerd via MSN omdat een jongen met autisme zelf aangaf dat hij op die manier meer vrijuit kon ‘praten’ dan in een mondeling gesprek. In die zin zijn gesprekken met kinderen elke keer weer anders. En dat maakt het net zo boeiend.

PXL eXperts: Dank je wel voor dit gesprek.

Praten met kinderen.

Meer weten? Lees dan ook: Piet Vandebriel (2017). Praten met kinderen. Leuven: Acco. 162 pagina’s. ISBN 9789463440509.

Op 12 maart 2018 organiseert Hogeschool PXL een studiedag rond het thema ‘Praten met kinderen’, vol tips, do’s en don’ts en concrete praktijkvoorbeelden. Deze vorming is geschikt voor iedereen die professioneel met kinderen aan de slag gaat, zowel binnen het onderwijs als binnen de hulpverlening. Meer info en een inschrijvingslink volgen later.

Piet Vandebriel is arts en volgde een bijkomende opleiding binnen de kinder- en jeugdpsychiatrie. Hij is bezieler van het project Kids on track dat begeleiding biedt aan kinderen uit de basisschool die geconfronteerd worden met socio-emotionele moeilijkheden en gedragsproblemen. Als lector is hij verbonden aan Hogeschool PXL (opleidingen verpleegkundeergotherapie en creatieve therapie) en aan de Universiteit Hasselt (opleiding kinesitherapie en revalidatiewetenschappen), waar hij verantwoordelijk is voor thema’s als communicatie, geestelijke gezondheidszorg en socio-emotionele zorg voor kinderen. Hij was jarenlang verbonden aan het buitengewoon onderwijs type 3 als leerlingen-, ouder- en teambegeleider en geeft in dat kader begeleiding en vorming aan scholen en professionele begeleiders van kinderen en jongeren.

Aanbevolen berichten