Sociale media: dan toch niet het venster op de wereld?
Doet u dit ook? Door Facebook, Instagram of Twitter scrollen om op de hoogte te blijven van wat er in de wereld gebeurt? Dan bent u normaal. Maar uw blik op de wereld wordt dan wel bepaald door een algoritme. En precies daar wringt het schoentje.
Het is bijna een gewoonte geworden. Elke ochtend scrollen we even door de sociale media. Op die manier zijn we weer op de hoogte van de activiteiten van familie en vrienden én van de actualiteit. Denken we. Want in principe zijn we dan alleen maar op de hoogte van de berichten die het algoritme van Facebook, Instagram of Twitter voor ons selecteren. En dat is verschillend voor ieder van ons.
Geld bepaalt het algoritme
Voor sociale media is reclame de grootste bron van inkomsten. Dat heeft dus ook gevolgen voor het nieuws dat de gebruikers te zien krijgen in hun feed. En dat weet het algoritme. Zo’n algoritme is best handig. Het selecteert berichten uit een grote berg van informatie. U kunt niet alle posts van vrienden op social media lezen. En ook niet alle nieuwsberichten.
Het probleem is dat die algoritmen werken volgens een commerciële logica. Precies daarom krijgt u heel vaak sensationele of rare berichten te zien. Grappige filmpjes, BV-nieuws of breaking news trekken de aandacht. Die berichten spreken een groot publiek aan en leveren dus clicks en advertentie-inkomsten op. Dat is minder het geval bij een achtergrondartikel over bijvoorbeeld de vergrijzing van de arbeidsmarkt. Sociale media versterken dat: berichten die goed scoren (lees: berichten waarop geklikt wordt en die dus geld opbrengen), worden gepusht door bijvoorbeeld Facebook. Zuckerberg kiest, u klikt.
Is perceptie realiteit?
Als we door al die berichten aan het scrollen zijn, zou je bijna denken dat er alleen maar plaats is voor sensationele berichten in de media. Het algoritme bepaalt dus onze nieuwsperceptie. Terwijl er nog altijd plaats is voor kwaliteitsnieuws in de media. Maar… dat kwaliteitsnieuws wordt wat sensationeler verpakt met als doel het aantal clicks te verhogen. Dat doen de media door een straffe foto of een opmerkelijke uitspraak toe te voegen aan het bericht. De socialemediakanalen van kranten, radio- en tv-zenders doen dat omdat ze willen dat wij op hun bericht klikken. Ze posten heel vaak berichten die voor- of tegenstand oproepen. Dat doen de media omdat het algortime meer aandacht geeft aan posts die reacties uitlokken. Dat zorgt voor heftige reacties. Op zo’n moment krijgt u de indruk dat iedereen in extremen denkt, terwijl de meerderheid er eigenlijk een heel gematigde mening op nahoudt.
Breek uit je (sociale) nieuwsbubbel
De berichten die we te zien krijgen, zijn berichten op maat. We krijgen die op basis van onze interesses en klikgedrag. Facebook weet vaak beter wat u leuk vindt dan uzelf. De bedoeling is om u zo lang mogelijk op Facebook te houden. Het algoritme geeft u daarom voortdurend informatie die relevant voor u is en waarop u reageert. Het moet u op de een of andere manier prikkelen. Uw beeld van de wereld wordt zo bevestigd. Andere mensen krijgen hele andere informatie te zien, die beter bij hun beeld van de wereld past. Op het smartphoneschermpje ziet Iedereen een andere wereld.
Dat heeft natuurlijk een voordeel. U krijgt dan die berichten te zien die u echt interesseren. Maar u krijgt ook veel andere berichten niet te zien. U volgt alle nieuws over voetbal? Dan krijgt u waarschijnlijk niets te zien over andere sporten. Of u leert niets bij over politiek en economie.
Op zo’n moment bestaat het gevaar dat ieder van ons in zijn eigen nieuwsbubbel gaat leven. Het risico van zo’n bubbel is dat u bepaalde informatie niet meer te zien krijgt, zodat u nieuwsboodschappen misloopt en geen genuanceerd beeld meer krijgt. U krijgt dan geen andere meningen en visies meer. Als u het nieuws enkel haalt uit de sociale media, dan krijgt u dus een beperkte kijk op de actualiteit en op de wereld. Daarom: doorprik uw sociale nieuwsbubbel. Alleen zo ziet u de héle wereld…
Contact: herve.vandeweyer@pxl.be
Dit opiniestuk verscheen eerder in een verkorte versie in Het Belang van Limburg onder de titel ‘Kijk eens verder dan uw twitteraccount lang is’.
