Bond Zonder Naam steunt Filet Divers, een organisatie waar armoede in al haar aspecten aan bod komt. Liza (50) is vrijwilligster bij Filet Divers. Ze kwam negen jaar geleden naar ons land en is een schoolvoorbeeld van geslaagde integratie. ‘Ik schenk het land waarin ik zo goed geholpen ben, graag iets terug.’
Wanneer ik het hoofdkwartier van Filet Divers in hartje Antwerpen binnenwandel, krijg ik meteen een hartelijk welkom van een vrouw met een hoofddoek. Ze poetst er als vrijwilligster en leidt me naar de kamer waar alle vrijwilligers en kansarmen samen eten. Het is een bont allegaartje. De meesten zijn het Nederlands niet goed machtig. Maar net daarom is Filet Divers in het leven geroepen: kansarmen kunnen er Nederlands leren, maar ook producten tegen lage prijzen kopen, samen koken, sporten, de computer gebruiken en werk of een huis zoeken.
Na een praatje met een mix van Engels, Frans en Nederlands met een Turkse man, kom ik met Liza in contact. De vrouw is een halve eeuw oud, maar ziet er een stuk jonger uit. Het compliment tovert een glimlach op haar jeugdige gezicht. Ze loodst me mee naar een rustiger plekje in het grote gebouw om haar verhaal te vertellen. Liza is Armeense en heeft een dochter (19) die handelsingenieur studeert aan de universiteit. Haar zoon van 17 jaar volgt in het laatste middelbaar Latijn-Wiskunde.
‘Eindelijk Belg’
Met veel trots vertelt ze over de organisatie waar ze samen met 100 anderen vrijwilligster is. ‘Filet Divers is begonnen met een winkel voor mensen met een laag inkomen of zelfs geen inkomen. Je kan hier ook twee tot drie keer per jaar kleren tegen democratische prijzen kopen. Ik help met sociale hulp, pleeg telefoontjes en vertaal van het Russisch naar het Nederlands of omgekeerd.’
Liza blijkt al negen jaar in ons land te zijn. ‘Ik ben eind 2007 aangekomen vanuit Moskou, maar ik ben afkomstig van Armenië’, begint ze haar relaas. Voor vluchtelingen en asielzoekers nu zijn het onzekere tijden. Mogen ze blijven of niet? Dat is de hamvraag. Voor Liza lag het anders negen jaar geleden, mede door het soepelere asielbeleid. ‘Het moet verschrikkelijk zijn om in die onzekerheid te leven of je hier mag blijven of niet. Ik kreeg altijd papieren voor een voorlopige verblijfsvergunning. In 2011 kreeg ik dan de toestemming voor een onbeperkt verblijf. Vorig jaar werden mijn kinderen en ik eindelijk Belg.’
Vreemdeling in Rusland
Waarom koos Liza eind 2007 om vanuit Moskou naar België te komen? ‘Wij zijn van Armenië naar Rusland verhuisd omdat we daar wat mensen kenden. Mijn man richtte er een bedrijfje op. Maar als vreemdeling in Rusland is het moeilijker om iets te starten, de schulden stapelden zich op. Ik besloot mijn kinderen niet te betrekken in die problemen en kwam naar België. Het plan was dat ook hij naar hier zou komen op termijn, maar hij overleed onverwachts in 2012.’ Vlak na het overlijden van haar man werd Liza depressief, maar ze hield zich sterk als alleenstaande moeder van twee kinderen in een vreemd land.
Ze kon haar gedachten verzetten bij Filet Divers, waar ze écht Nederlands leerde spreken. ‘Ik ben hier nu vijf jaar en volgde via volwassenenonderwijs Nederlands. Maar daar ligt de focus op schrijven en luisteren. Ik kwam met een vriendin naar hier en ben hier nog steeds’, lacht ze. ‘Hier ligt de focus op Nederlands spréken.’
Etnografie
Liza beseft hoe belangrijk taal is. ‘Beter communiceren zorgt voor een betere samenleving’, klinkt het filosofisch. ‘Als je naar hier komt en België helpt ons met alles, dan is dat het minste wat je kan terugdoen. In Armenië zou ik zo geen hulp krijgen. Je moet dus moeite doen om Nederlands te leren. Dat is niet enkel goed voor het land, maar ook voor jezelf. Je kan een netwerk opbouwen, gaan werken, schrijven. Als je dat allemaal niet kunt, ben je geen volwaardig mens in de maatschappij. Hoe kan je hier blijven als je geen Nederlands kunt? Je bent dan gewoon dom voor jezelf. Stel dat je met je kind in het ziekenhuis komt en je kan niet eens uitleggen wat er scheelt?’.
Na negen jaar heeft Liza uitzicht op werk in ons land. Ook in Armenië verdiende ze haar brood. ‘Ik heb aan de universiteit gestudeerd en doceerde zeven jaar lang etnografie aan de hogeschool. Toen ik vroeg aan mijn nichtje om mijn diploma op te sturen, vonden ze dat natuurlijk niet meer terug op die universiteit waar ik studeerde twintig jaar geleden.’
‘Nu mijn kinderen groter zijn, kan ik stilletjes aan beginnen te werken. Tot nu toe was ik enkel vrijwilligster. Ik heb een examen voor administratief bediende gedaan en kan in januari aan de slag. Door mijn zwakke gezondheid begin ik – op verzoek van mijn dochter – met deeltijds te werken. Daarnaast wil ik ook nog bij Filet Divers mijn steentje blijven bijdragen. Ik schenk het land waar ik zo goed geholpen ben, graag iets terug’, besluit ze.
Merlijn Kinnaert (student journalistiek; begeleidende PXL-lector: Eric Pompen)
PXL eXperts biedt een forum aan PXL-studenten journalistiek om hun journalistieke expertise te delen. Dit artikel kadert binnen die visie.
Lees ook de twee andere artikels in dit reeksje over vluchtelingen in België:
Mét vluchtelingen praten, niet over
