De Bond Zonder Naam (BZN) lanceert een nieuw pilootproject in het kader van het initiatief Samen Inburgeren. BZN doet dit in samenwerking met vier bedrijven, verspreid over heel Vlaanderen. Werknemers van die bedrijven gaan duo’s vormen met nieuwkomers in ons land. Op die manier begeleiden zij die personen met hun informele integratie.
Het project Samen Inburgeren bestaat ondertussen al enkele jaren. Het concept is eenvoudig: mensen ‘van hier’ maken een nieuwkomer wegwijs in ons land. Ze engageren zich voor zes maanden, waarin ze om de twee weken afspreken met hun inburgeraar. ‘De focus ligt daarbij op het oefenen van het Nederlands en het leren kennen van de leefomgeving’, zegt Anniek Gavriilakis, directeur van BZN. ‘De omgeving waarin ze afspreken, kiezen ze zelf. Dat kan thuis zijn, maar ook in een café of in de bib. Ze kunnen bijvoorbeeld ook samen deelnemen aan een culturele activiteit.’
Informeel en formeel even belangrijk
Het project van BZN staat los van het formele inburgeringstraject, waarbij de overheid vluchtelingen verplicht om lessen Nederlands en Maatschappelijke Oriëntatie te volgen. ‘Wij vinden ons informeel inburgeringstraject net zo belangrijk. Er zijn zoveel dingen die je niet leert in de klas, maar wel van gewone mensen. Dat kan gaan van ongeschreven gedragsregels over hoe je met elkaar omgaat tot wat gangbaar is bij iets alledaags als een begroeting. Veel ouders kunnen bijvoorbeeld ook de brieven niet lezen die hun kinderen meekrijgen van school. Het is dan handig om gewoon aan iemand hulp te kunnen vragen’, aldus Gavriilakis.
Er zijn zoveel dingen die je niet leert in de klas, maar wel van gewone mensen
Atypische vrijwilligers
Samen Inburgeren gebeurt in heel Vlaanderen meestal vanuit een sociale organisatie of vanuit de dienst diversiteit bij een stad of gemeente. Wat het pilootproject van BZN uniek maakt, is dat zij de interactie laten vertrekken vanuit bedrijven. ‘Bij sociale organisaties vind je vaak typische, zeer geëngageerde vrijwilligers die al veel soorten vrijwilligerswerk doen. De werknemers van de vier deelnemende bedrijven – Mathieu Gijbels, Schoenen Torfs, Durabriken Boss Paints – zijn niet die typische vrijwilligers. Zij vormen een nieuwe pool van burgers die we op een laagdrempelige manier kennis kunnen laten maken met vluchtelingen en met een flexibel soort vrijwilligerswerk’, vervolgt Gavriilakis.
Hierin zit natuurlijk ook het voordeel dat nieuwkomers zo vanzelf dicht bij arbeidskansen komen. ‘Als je werknemers van een verf- of bouwbedrijf koppelt aan nieuwkomers, zie ik voor hen op termijn misschien wel stages en andere kansen in bedrijven ontstaan. Dat is zeker niet de eerste ambitie van het project, en dat is ook niet het engagement dat de bedrijven aangaan, maar het zou wel mooi zijn mochten er uiteindelijk een aantal nieuwkomers op die manier werkervaring kunnen opdoen’, zegt Gavriilakis.
Van coaching naar vriendschap
Momenteel zijn de intakegesprekken met de werknemers van bedrijven aan de gang. ‘Het is belangrijk om te weten wie de coaches zijn om ze te kunnen koppelen aan de juiste inburgeraar. Op basis daarvan kunnen we compatibele duo’s vormen die samen zes maanden op pad gaan. Dat proces gaan wij van dichtbij volgen. Er worden tussenin ook momenten gepland waarop coaches samenkomen, hun ervaringen delen en tussentijds evalueren, zodat ze van elkaar kunnen leren’, zegt Gavriilakis.
Na zes maanden loopt zo’n traject af. ‘Het gebeurt echter dat mensen achteraf vrienden blijven, ook als twee gezinnen elkaar leren kennen. De begeleiding en coaching houden na een half jaar op, maar mensen zijn natuurlijk vrij om een vriendschap voort te zetten. De bedoeling is ook dat deelnemende werknemers eventueel een tweede keer iemand kunnen begeleiden en dat die eerste generatie ‘buddy’s’ andere werknemers binnen hun bedrijf enthousiast maken voor ons project. Eind oktober willen we de eerste duo’s vormen en het traject in gang zetten’, vervolgt Gavriilakis.
Toekomstperspectief als enige voorwaarde
De ambitie voor deze eerste generatie duo’s is om 10 à 15 werknemers per bedrijf te rekruteren, en zo dus ongeveer 100 mensen te laten deelnemen. ‘We willen klein en kwalitatief opstarten en dan groeien. We gaan er ook een onderzoek aan koppelen. Bij het begin van het proces doen we een nulmeting bij de inburgeraar. We willen daarin vooral peilen naar welbevinden en participatie. Het zou fijn zijn als we dat op het einde dan opnieuw kunnen doen en zo kunnen zien welke vooruitgang er is geboekt. En we houden natuurlijk ook bij hoeveel duo’s de eindmeet halen’, zegt Gavriilakis.
De enige voorwaarde waar nieuwkomers aan moeten voldoen om in het project te kunnen stappen, is dat ze in België mogen blijven. ‘Wie hier geen toekomstperspectief heeft, kan niet meedoen. Dat heeft ook geen zin. Het maakt niet uit hoelang de nieuwkomer hier is. Het belangrijkste is de motivatie van de nieuwkomer. Er zitten genoeg mensen tussen die de drive hebben om zich vlot te integreren. Dat is de rode draad. Een basiskennis van het Nederlands is daarin handig, maar het is evenzeer mogelijk om nieuwkomers te koppelen aan coaches die vlot Engels of Frans spreken. Op die manier komen ook pas gearriveerde mensen in aanmerking voor het traject’, sluit Gavriilakis af.
Als bedrijf vinden wij het belangrijk dat we de diversiteit in de hedendaagse maatschappij weerspiegelen.
Kansen bieden om te integreren
Bouwbedrijf Mathieu Gijbels uit Opglabbeek is één van de vier bedrijven die aan het project deelnemen. Zij werkten eerder al samen met BZN voor andere projecten, onder meer rond het tewerkstellen van ex-gedetineerden. Net als toen wil het bedrijf bijdragen aan de integratie van de meer kwetsbare bevolkingsgroepen in onze maatschappij.
‘Als bedrijf vinden wij het belangrijk dat we de diversiteit in de hedendaagse maatschappij weerspiegelen’, zegt Chantal Vanaken, HR-manager bij Gijbels. ‘We willen allerlei mensen de kans bieden om zich te integreren. Of het nu gaat om ex-gedetineerden of om asielzoekers, ze komen uiteindelijk toch allemaal op de arbeidsmarkt terecht. We kunnen hen beter meteen goed opvangen en helpen settelen in de constructies die wij als normaal beschouwen.’
Iedereen welkom
De rol van Gijbels bestaat er in de eerste plaats in hun werknemers te informeren en warm te maken voor het nieuwe pilootproject. ‘De bedoeling is om mensen zo enthousiast te krijgen en ze te laten instappen. We houden nu infosessies tijdens kantooruren zodat de mensen zeker komen luisteren naar het verhaal van BZN en het traject. Op dit moment zijn er drie à vier aanmeldingen; zij zijn afgelopen donderdag ook in het opvangcentrum in Leopoldsburg geweest. We zouden in totaal graag tien mensen vinden’, zegt Vanaken.
Vanaken ziet op termijn ook mogelijkheden om de nieuwkomers binnen het bedrijf tewerk te stellen. ‘Als zij over de juiste competenties beschikken, is dat zeker een mogelijkheid. Deze mensen mogen in België blijven en kunnen dus het best zo snel mogelijk op de arbeidsmarkt terechtkomen. Ze mogen zich altijd bij ons aanmelden via de gangbare kanalen, zoals interimkantoren of de VDAB. Een basiskennis van het Nederlands is een vereiste, onder meer om de veiligheidsvoorschriften te begrijpen, maar daar werken de mensen in het asielcentrum ook aan. Wij sluiten niemand uit en zullen ook niet positief discrimineren. Wij maken hier geen enkel onderscheid in’, aldus Vanaken.
Van nul af aan
Vanaken hoopt dat de oproep gehoor krijgt. ‘Ik merk dat de term asielzoeker toch een negatieve connotatie heeft. Mensen horen enkel de slechte dingen, en dat roept argwaan op. Wij hopen dat nieuwkomers door onze infosessies op meer begrip kunnen rekenen en dat er hier en daar iemand bereid is om als begeleider te fungeren. We zullen onze deelnemers ook volgen tijdens het proces.’
‘Het bezoek aan het opvangcentrum in Leopoldsburg vond ik erg indrukwekkend’, vervolgt Vanaken. ‘Ik merkte dat die mensen met veel angsten zitten over de vraag of ze al dan niet kunnen blijven of niet. Het duurt gemakkelijk tien tot vijftien maanden voor ze weten waar ze aan toe zijn. De nieuwkomers omschreven hun situatie zelf als mentaal zeer zwaar, omdat ze niet weten of ze hier een toekomst kunnen uitbouwen of hoe het met hun achtergebleven familie is. Verschillenden onder hen zijn ook hoogopgeleid, maar hun diploma is hier niks waard. Ze moeten helemaal opnieuw beginnen.’
Aaron Eerdekens (student journalistiek; begeleidende PXL-lector: Eric Pompen)
PXL eXperts biedt een forum aan PXL-studenten journalistiek om hun journalistieke expertise te delen. Dit artikel kadert binnen die visie.
Lees ook de twee andere artikels in dit reeksje over vluchtelingen in België:
‘Beter communiceren zorgt voor een betere samenleving’
Mét vluchtelingen praten, niet over
