Een robot die ’s ochtends een kopje koffie neerplant naast je bed: is dat het soort robot waar de wereld op zit te wachten? Robin Schrijvers, expert artificiële intelligentie bij PXL Smart ICT, meent van niet.
Zondagochtend, 8 uur. Na weer eens vroeg wakker te zijn in het ritme van een drukke week beslis ik om op te staan en me – zoals gewoonlijk op zondag – een wat specialere kop koffie te nemen. Zo eentje waarvan je denkt: ‘Op zondag mag dat al eens’. Ik drink, maar verslik mij al snel nadat ik op mijn socialmediafeed het nieuws van Elon Musk met zijn voorstelling van een humanoïde robot lees.
Het ziet ernaar uit dat ik binnenkort niet meer de moeite hoef te doen om op te staan en die kop koffie te nemen. Waarschijnlijk kan ik over een aantal jaren via mijn smartphone het commando uitsturen naar een menselijke robot die mij die koffie komt brengen, terwijl de robot uit mijn online agenda afleidt dat het anders moet op zondag. Of ja, in de eerste versie toch. In de nieuwere versies is dat commando misschien al niet meer nodig.
Heel eerlijk vind ik het ergens wel een toffe ontwikkeling. Het past bij het ideaalbeeld dat mij als kind wel eens geschetst werd. Of zoals het in films en games werd afgebeeld. Maar nu ik op zondagochtend opsta in de huid van een praktijkwetenschappelijke onderzoeker, komen er al eens makkelijker kritische vragen naar boven. Zelfrijdende (volautomatische) auto’s, robots die het dirty work doen. Waarom eigenlijk?
Technologieën zoals artificiële intelligentie (AI) leren ons dat de vraag naar oplossingen verandert. Waar het vroeger meer vertrok van ‘hoe kan technologie ons een oplossing bieden?’, houden we ons tegenwoordig meer bezig met vragen als ‘Wat is de maatschappelijke impact?’, ‘Welke vraag beantwoordt het?’ en ‘Hoe krijgen we mensen mee op de snelle trein van technologie?’. Om maar te zeggen dat digitale inclusie een hot topic is geworden.
Zo evolueren we naar AI en robots in een assisterende rol, ten behoeve van de mens. Een robot die koffie zet op zondagochtend zal je het leven makkelijker maken, maar volgens mij ligt de échte meerwaarde van technologie als een oplossing vertrekt van een ‘noodzaak’ of een duidelijke behoefte. Geen smaakloze oploskoffie waar je meteen de indruk van krijgt dat ze enkel dient om menselijke taken over te nemen. Nee, eerder pittige aroma’s van AI die zorgverleners ondersteunen door patiënten vanop afstand te monitoren en signaal te geven wanneer er interventies nodig zijn.
Anderzijds; het is maar hoe je het bekijkt. Het project staat nog maar in zijn kinderschoenen: niemand zegt dat zo’n menselijke robot niet in die rol zou kunnen kruipen. Maar mijn buikgevoel zegt dat er ons een resem shows staat te wachten, van hoe de robot straks het vuilnis kan buitenzetten, hoe hij de badkamer stofzuigt of – wie weet zelfs – hoe hij samen met George Clooney een Nespresso komt brengen. Logisch, want dat verkoopt natuurlijk goed.
Ik blijf evenwel hopen dat de oplossingen die zo’n robot straks brengt, voor iedereen zullen zijn. Dat er geen grotere maatschappelijke gaten gecreëerd worden. En dat het allemaal voldoende transparant op de wereld gezet wordt. De vraag is alleen of hedendaagse innovators dezelfde prioriteiten hebben…
Contact: robin.schrijvers@pxl.be
Dit opiniestuk verscheen eerder al (in licht gewijzigde vorm) in Het Belang van Limburg.
