Spreken en luisteren: twee communicatieve basisvaardigheden. Het cliché wil dat de leerkracht (de volwassene) spreekt en de leerling (de jongere) luistert. Maar het kan ook omgekeerd en dat is bijzonder waardevol, want dan ontdekken we de leerkracht in elke leerling, aldus Kathleen De Clercq.
Als je in een gezelschap vertoeft waarvan de omstaanders niet weten dat je leerkracht bent, gebeurt het weleens dat je ineens de vraag krijgt: ‘Zeg, ben jij leerkracht? Jij kan het zo goed uitleggen?’ Wel ja, leerkrachten kunnen het goed uitleggen. Maar ze moeten ook goed kunnen luisteren, want dat is minstens zo belangrijk. Als jij als vader, moeder of lief van een leerling goed kan luisteren, dan draag je bij aan zijn succes.
Bevattelijk
In het onderwijs ben je er als leerkracht op gericht moeilijke materie helder en bevattelijk uit te leggen. Daarvoor heb je jezelf in de leerstof verdiept en gezocht naar de grote lijnen, de rode draad, of visuele voorstellingen. Je hebt je lesmateriaal verzameld in een cursus, PowerPoint of filmpje, of je bereidt een excursie tot in de puntjes voor om het dan tijdens het lesmoment zelf zo goed mogelijk over te brengen. Als je daarin slaagt, knikken je leerlingen, absorberen ze en geven ze aan dat het zo logisch, zo simpel is.
Nochtans zit daar tegelijkertijd de valkuil. Als je leerlingen niet noteren wanneer je best wel moeilijke materie overbrengt, moet je ongerust worden. Misschien breng je je leerstof dan wel zo logisch en simpel over dat ze het niet meer de moeite vinden om het op te schrijven… Wellicht wel logisch en simpel op dat moment, maar is dat ook nog zo met de examens in zicht?
‘Het wijst zichzelf wel uit’
We kennen het allemaal: we hebben allemaal al wel eens een demo gekregen van het computertje op onze fiets, een wasmachine met 50 programma’s of een nieuw softwarepakket. Steevast met de geruststelling ‘Het wijst zichzelf wel uit’.
Ik schaam me niet om te zeggen dat ik een week later dat ‘zichzelf uitwijzende’ toch vaak niet vind. Grmbl, grmbl, had ik maar iets genoteerd. Had ik de demo maar gefilmd. Nu moet ik door die manual van 135 pagina’s…
Hoe komt het toch dat die demo zo vlot ging, alsof het niks was? Waarschijnlijk omdat die verkoper die demo niet voor de eerste keer gaf. Omdat hij de essentie uit de 135 pagina’s heeft gehaald en die heeft omgezet in snelle handelingen en basic info. En omdat hij al eerder ondervonden had met welke fragmentjes de klanten het moeilijk hebben.
En? Wat hebben we geleerd?
Als ouder, vriend of lief van een leerling ben je van groot belang. Vraag ’s avonds – na die zware schooldag – dat hij je vertelt over wat hij heeft geleerd. Natuurlijk weet je niet of het allemaal juist is wat hij zegt. Maar hij moet het je wel zo kunnen vertellen dat je het begrijpt. Kan hij dat niet, laat het hem dan opnieuw en anders uitleggen.
Laat hem in een vertrouwde omgeving leraar zijn, en toon je interesse. Hij zal zich gewaardeerd voelen, en het idee krijgen dat wat hij studeert van waarde is. En dat is het uiteraard ook. Maar toch zal het voor hem pas van waarde zijn als hij de kennis opslaat, kan reproduceren én gebruiken. Niet alleen de avond voor zijn examen, maar het hele jaar door en na het afstuderen.
Zo leert hij de vaktermen in logische zinnen te gebruiken en zo leert hij iets over hoe je een boodschap overbrengt naar een leek; hij zal dat nog vaak moeten doen in zijn carrière. Wakker zijn passie voor het vak aan door interesse te tonen: jij bent voor de helft verantwoordelijk voor zijn succes. En het mooie is: je steekt er zelf nog iets van op, dus het is de investering dubbel waard.
Zaadje
Wie weet krijgt hij de smaak te pakken en ontdekt hij een tot dan toe verborgen talent. Misschien wil hij wel lesgeven over wat hem boeit. Misschien maar zo nu en dan, misschien als job. Iedereen kan een beetje leraar worden. Het zaadje (talent) zit in iedere leerling maar de omgeving (jij) geeft het licht, de warmte en de voeding om het zaadje te laten kiemen en groeien.
Dus, vader of moeder, droom je van een zorgeloze zomer zonder tweede zit van zoon of dochter? Of, beste lief, wil jij volgende zomer lang, lekker, lui of juist heel actief zijn samen met je studerende lief? Bied dan je luisterende oren aan en wees zelf een beetje leerling als jouw leerling probeert een beetje leerkracht te zijn…
Contact: kathleen.declercq@pxl.be
