Stationspleinen: in tijden van hitte worden deze kale betonvlaktes al snel een bakoven. Vaak ondraaglijk voor reizigers die er lijdzaam moeten wachten op hun bus. Hoog tijd om er goedkope, snelgroeiende bomen te planten, vindt Kathleen De Clercq, PXL-lector Groenmanagement.
In het voorjaar moesten PXL-studenten van het derde jaar Groenmanagement voor het vak ‘Duurzame groene steden’ een voorstel uitwerken voor de ‘vergroening’ van een verharde, te hete ruimte in een stedelijke omgeving. De insteek was vooral de geschiedenis van de plek, maar van professionele groenmanagers in spe wordt ook verwacht dat ze de biodiversiteit verhogen, de bewoners inspraak geven, rekening houden met toekomstig onderhoud, de ‘volhoudbaarheid’ van het project checken en op zoek gaan naar plantensoorten die de toenemende hitte- en droogteperiodes aankunnen.
Leefbaarheid
Die hitte en droogteperiodes zijn – net als de overstromingen en stormen die we de afgelopen jaren te verwerken kregen – gevolgen van het veranderend klimaat. Het is een grote zorg van groenmanagers: hoe kunnen we met groen nog iets doen aan de leefbaarheid voor mens en natuur? Dat we aan die leefbaarheid iets moeten doen is overduidelijk. In andere delen van de wereld waar de klimaatproblematiek het snelst tot uiting komt, vluchten nu al grote groepen mensen weg. We moeten iéts doen. Anders moeten we in 2050 misschien zelf wel vluchten. Naar Lapland of zo.
Van veemarkt tot stationsplein
Meerdere studenten lieten voor de opdracht hun oog vallen op een stationsplein. De transitplek waar ze zelf nog veel voeling mee hebben. Van trein naar bus of wachten om opgehaald te worden: dat is wat er gebeurt op zo een plein. En dat kan heet zijn, héél heet. Twee studenten kozen voor een herinrichting van een plein dat ooit een veemarkt was. We kunnen ons daar nu niet meer zoveel bij voorstellen, maar ook dat waren pleinen waar er gewacht werd. Door veehandelaars, boeren en het vee zelf natuurlijk.
Bomenarm
Opvallend is dat zowel stationspleinen als veemarkten vandaag de dag opvallend bomenarm zijn terwijl ze dat – zeker de veemarkten – vroeger niet waren. Koeien en varkens: het was het inkomen van de boeren, boeren droegen er zorg voor en dat deden ze – lang voor we de hittegolven van nu kennen – door hun dieren in de schaduw van de bomen te zetten.
‘Het is nog te slecht weer om je hond door te sturen’ is een vaste uitdrukking die meestal gebezigd wordt wanneer het hard regent of sneeuwt. Als we zo doorgaan, kan ook ‘te warm’ synoniem worden voor ‘slecht weer’. En daar sturen we onze kinderen dan maar door? ‘Neem de bus maar naar school, lieverd. Je hebt een aansluiting aan het station’? En vervolgens wachten op een bus die al gepasseerd is, of overvol zit en zomaar doorrijdt. Hopelijk zonnefactor 30 gesmeerd om de blakende zon op te vangen op het stationsplein.
Geen farao’s
Studenten Groenmanagement, die vaak zelf gebruikmaken van openbaar vervoer, leggen de vinger op de zere wonde: stationspleinen en markten, de broeierig hete plekken van de stad. Vooral de stationspleinen – waar ‘vluchten geen optie is’, waar elders wachten onder een parasol of in een airconditioned café niet zomaar kan – hebben het dringendst nood aan verandering.
Als je de schaduw opzoekt, is het niet ‘hé, daar gaat de appelmoes’ (Toon Hermans), wel ‘hé, daar ging mijn bus’. Dringend zijn snelgroeiende en verkoelende bomen nodig, want we zijn geen farao’s: niemand wuift ons hier koelte toe met palmtakken.
Breekijzer
Beleidsmakers en ruimtelijke planners, vergeet even jullie prestigieuze masterplannen. Stop ze bij de drie of vier andere die de laatste decennia werden afgevoerd. Zet het breekijzer in de betonnen vlaktes, behoud alleen wat karrensporen voor de op- en afrijdende bussen. Poot massaal spotgoedkope, kortlevende maar snelgroeiende boomsoorten zoals wilg, els, populier in de grond. En hoop dat zij het overleven. Opdat de openbaarvervoergebruikers het ‘overleven’ op die plaatsen waar vluchten geen optie is…
Contact: kathleen.declercq@pxl.be
‘Duurzame groene steden’ is een van de opleidingsonderdelen in het keuzetraject ‘Duurzame groene ruimte voor wonen, werken en welzijn’ van de PXL-opleiding Groenmanagement.
