De vraatzuchtige Amerikaanse stierkikker vormt een gevaar voor onze inheemse biodiversiteit, onder meer in de provincie Antwerpen. In het Europese LIFE-3n-Stierkikker-project proberen onderzoekers de verspreiding van de kikkers op een duurzame manier tegen te gaan door steriele mannetjes te kweken en uit te zetten. Maar mag dat zomaar? Wordt op die manier de wetgeving rond genetisch gemodificeerde organismen (ggo’s) niet overtreden? Sarah Descamps, onderzoeker binnen de expertisecel PXL BIO-Research, legt uit waarom niet.
Geen ggo’s
Het is een vraag die wel eens durft boven te komen bij het LIFE-3n-Stierkikker-project: zijn de steriele kikkers die we kweken geen genetisch gemodificeerde organismen (ggo’s)? Het antwoord is kort en krachtig: neen. Het gaat wel om triploïde dieren, maar die worden niet beschouwd als ggo’s. Dat vraagt om een extra woordje uitleg.
Definitie
In Europa is het gebruik van ggo’s heel sterk gebonden aan specifieke wetgeving. Daarom heeft de EU een definitie geformuleerd van wat een ggo juist is. Hun huidige definitie luidt als volgt: “organisms in which the genetic material (DNA) has been altered in a way that does not occur naturally by mating or natural recombination”. Dit klinkt op het eerste gezicht vrij abstract, maar het verklaart wel perfect waarom onze triploïde kikkers geen ggo’s zijn. Amfibieën komen in de natuur immers soms als polyploïden voor.
Diploïd, triploïd, polyploïd
De meeste dieren zijn diploïd. Dat wil zeggen dat ze twee sets chromosomen hebben. Als er drie sets aanwezig zijn, spreken we van triploïd, en bij meer sets van polyploïd.
In normale omstandigheden wordt een kikkerembryo kort na de bevruchting diploïd nadat het (tijdens de tweede deling van de meiose via een polair lichaam) één chromosoom uitgestoten heeft. Onder specifieke omstandigheden, bijvoorbeeld hydrostatische druk of een plotse temperatuurshock, wordt het polaire lichaam niet uitgestoten, blijft het chromosoom aanwezig in de bevruchte eicel en ontstaat zo dus een triploïd dier.
Geen nieuw of ‘vreemd’ DNA
Dat is wat we doen binnen het LIFE-3n-Stierkikker-project. We brengen geen enkel nieuw of ‘vreemd’ DNA van buiten de dieren in en creëren dus ook geen genetisch gemodificeerde organismen. Wel plaatsen we bevruchte eitjes van stierkikkers onder hydrostatische druk om zo triploïdie te stimuleren.
In de natuur komt triploïdie of polyploïdie bij dieren dus ook voor, al is het eerder zeldzaam. Wat wij doen, is niet meer of minder dan een zeldzaam fenomeen in de natuur gebruiken om op grote(re) schaal steriele dieren te produceren (en die op een later moment in de vrije natuur uit te zetten). Door dat te doen, kunnen we de opmars van de stierkikker in Vlaanderen indijken.
Meer info: www.stierkikker.be / sarah.descamps@pxl.be
Facebook: http://facebook.com/lifestierkikker
Twitter: http://twitter.com/lifestierkikker
Lees ook:
Amerikaanse stierkikkers vangen met fuiken
