Foto: Karen Reekmans.
Meertaligheid: een troef in tijden van globalisering en meer en meer de realiteit in ons onderwijs, waar kinderen met verschillende talige achtergronden samen in de klas zitten. Karen Reekmans (PXL-Education), drijvende kracht achter het vak ‘Meertaligheid’ binnen de PXL-lerarenopleiding, werd vandaag bekroond met het Europees Talenlabel 2019.
Voor het vak ‘Meertaligheid’ van PXL-Education leren studenten uit de lerarenopleiding kleuter-, lager en secundair onderwijs hoe ze jonge kinderen van 5 tot 10 jaar op een speelse en muzische manier een vreemde taal kunnen aanleren en hoe ze hen bewust kunnen maken van de rijkdom aan talen in hun directe omgeving. De studenten maken kennis met de didactiek voor vroeg vreemdetalenonderwijs voor jonge kinderen in meertalige scholen. Ze ontwerpen lessen talensensibilisering, taalinitiatie en taalontwikkelend lesgeven Nederlands als vreemde taal (NVT) en ze verdiepen zich in werkvormen die het taalplezier en de spontane taalverwerving bevorderen. De studenten leren hoe meertaligheid de ontwikkeling van het jonge kind positief kan beïnvloeden. Voor dit vak worden workshops uitgewerkt met internationale studenten.
Welke vormen dat dan concreet aanneemt? Wel, bijvoorbeeld die van een basketballes in het Frans (CLIL: content and language integrated learning). Of anderstalige kinderen die in een onthaalklasje op een speelse manier Nederlands leren in een les vol beeld, muziek en drama. Of een ‘international classroom’ waar inkomende Erasmusstudenten samen een workshop uitwerken waarin ze een verhaal vertellen volgens de principes van storytelling en dat verhaal vervolgens in hun moedertaal (bv. Spaans, Baskisch of Turks) vertellen aan een meertalige klas lagereschoolkinderen. Die kinderen mogen het verhaal achteraf zelf met de nodige mimiek, gebaren en intonatie uitbeelden en al doende ontdekken ze zo de kernbegrippen van het verhaal in meerdere talen.
“Het PXL-project toont aan hoe je interculturele communicatie in de lerarenopleiding kan brengen en hoe je studenten leert omgaan met taaldiversiteit.” (EPOS-jury Europees Talenlabel 2019)
Heel veel werkvormen en mogelijkheden dus, maar ook een aantal basisprincipes die altijd terugkeren:
- de nadruk op spontane taalverwerving via natuurlijk taalleren (taalinitiatie) in een authentieke context;
- aandacht voor beeld, drama en muziek (zie het boek Vertaalde verbeelding en de Hayya-methode), omdat je op die manier verschillende leerstijlen aanspreekt, het taalbegrip versterkt en ook het memoriseren van taalstructuren en uitspraak oefent;
- het inschakelen van internationale studenten (niet alleen Erasmusstudenten, ook studenten via een samenwerking met de Haute Ecole de la Ville de Liège (HEL));
- aandacht voor talensensibilisering: taalreflectie en interculturele communicatie.
Dat deze aanpak loont, bewijzen de enthousiaste reacties van alle betrokkenen, zowel van de kinderen in de klas als van de studenten die de taallessen mee ontwikkelen en vormgeven. En die aanpak werd vandaag ook beloond, met het Europees Talenlabel 2019, dat in Vlaanderen jaarlijks uitgereikt wordt door vzw Epos.
De jury was zeer lovend in haar commentaar: “Het PXL-project toont aan hoe je interculturele communicatie in de lerarenopleiding kan brengen en hoe je studenten leert omgaan met taaldiversiteit. Bovendien werkt het project op twee niveaus: zowel in de lerarenopleiding als in de klas. Het is een emancipatorisch project met een duidelijke Europese dimensie.”
Mooie commentaren die Karen Reekmans en haar PXL-Education-collega’s en -studenten zeker zullen aanzetten om voort te gaan op de ingeslagen meertalige weg…
Meer info? karen.reekmans@pxl.be
Op 9 oktober verzorgt Karen Reekmans een workshop ‘Muzisch taalonderwijs’ tijdens de studiedag ‘Meertaligheid in je klas? Een troef!’ in PXL-Congress (Hasselt). Inschrijven kan hier.
Lees ook:
Meertaligheid als gave, meertaligheid als kracht (in: Fons 9 – september 2019)
PXL BookBox (3): Vertaalde verbeelding
“Geef les met heel je lichaam, niet alleen met je hoofd”
Hayya! 6 tips om anderstalige kinderen te stimuleren om Nederlands te leren
Anderstalige nieuwkomers leren Nederlands met beelden en muziek
Voor wie meer wil lezen:
Reekmans, K. (2020). Kunst en talige diversiteit, een verhaal van confrontatie en transformatie. Levende Talen Magazine LTM 2020-4, pp. 24-29. [download]
Reekmans, K. (2019). Meertaligheid als gave, meertaligheid als kracht. Tijdschrift FONS september 2019 (n° 9), pp. 20-23. [download]
Nauwelaerts, K., Reekmans, K. (2019). Meertaligheid omarmen dankzij muzische expressie. Congresbundel Het schoolvak Nederlands, november 2019 (n° 33), pp. 215-217. [congresbundel]
Reekmans, K. (2018). Vertaal je verbeelding in muziek, woord, beeld en gebaar!. School- en klaspraktijk september 2018 (jrg 58), pp. 2-4.
Reekmans, K. Roden, C., Nauwelaerts, K. (2016). Betekenisvol leren op school als je thuis een andere taal spreekt: met beelden en muziek lukt het beter. School- en klaspraktijk nr. 228 (jrg 57), pp. 36-45.
